Con người Việt Nam luôn hướng tới những phong tục tập quán, các ngày lễ tết và văn hoá cổ truyền của dân tộc như Tết Nguyên Đán, Tết Đoan Ngọ và cả Tết Thường Tân. Đó là một ngày Tết khá đặc biệt mà không phải ai cũng biết đến.
Tết Thường Tân là gì?
Tết Thường Tân còn gọi là Tết Song Thập, Tết của thầy thuốc, Tết Trùng Thập
Tết Thường Tân còn gọi là Tết Song Thập, Tết của thầy thuốc, Tết Trùng Thập và nó được tổ chức vào ngày 10 tháng 10 âm lịch hằng năm. Ở những vùng trồng lúa thì vào ngày 10 tháng 10 âm lịch thường rơi trúng mùa gặt của họ.
Quan niệm xưa cho rằng vào ngày 10 tháng 10 âm lịch là ngày hội tụ khí âm dương của trời đất, là sự kết hợp của tứ mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông cho nên cây thuốc mới đạt được những gì tốt nhất. Thường thì những người dân sẽ chuẩn bị bánh giầy, chè kho để cúng Tổ Tiên rồi cho những người thân trong gia đình hoặc hàng xóm xung quanh.
Chọn những món này là bởi vì đây là những món làm từ hạt gạo của đất trời nên tạ ơn thần linh và ông bà đã phù hộ thì người dân chọn chính những thành phẩm quý giá nhất mà họ làm ra.
Ý nghĩa của ngày Tết Thường Tân
Ăn mừng mùa gặt
Tết Thường Tân ăn mừng mùa gặt
Đối với những người tại vùng núi Tây Nguyên hoặc Việt Bắc, người dân vào ngày này thường tổ chức lễ hội mừng lúa mới. Điều đó được người dân xem là hậu ta cho vị thần trời đất, sông suối và “Giàng”.
Tưởng nhớ đến Tiên Nông
Tết Thường Tân tưởng nhớ đến Tiên Nông
Việc chuẩn bị mâm cỗ để cúng gia tiên, thần linh, thổ địa, đặc biệt là Tiên Nông đồng nghĩa với việc biết ơn họ đã mang đến mùa gặt tươi tốt bằng những món ăn từ hạt gạo mới được thu hoạch. Người dân cảm ơn Tiên Nông đã cho họ một vụ mùa suôn sẻ và tốt đẹp.
Nhớ ơn người thầy thuốc
Tết Thường Tân nhớ ơn người thầy thuốc
Là một dịp đặc biệt khi tinh hoa của đất trời được hội tụ vào trong cỏ cây và đặc biệt là cây thuốc, ngày Tết Thường Tân được chọn để nhớ ơn đến công lao của người thầy thuốc đã giúp đỡ người bệnh.
Các hoạt động trong ngày Tết Thường Tân
Nấu các loại bánh làm từ gạo
Đối với những vùng nông thôn thì họ thường nấu các loại bánh làm từ gạo như bánh bột lọc, bánh giầy, bánh dẻo, xôi, chè các loại để cúng cho bàn thờ tổ tiên. Sau đó, mang biếu cho hàng xóm và người thân cùng thưởng thức.
Ngoài ra, họ còn làm lễ cúng thần linh, thổ địa với những món ngon bởi vì đã phù hộ và giúp đỡ họ có được mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hoà,… Đó là một nét khá đặc sắc của Tết Thường Tân.
Làm lễ cúng thần linh, thổ địa
Đối với những người vùng Tây Nguyên hoặc Việt Bắc thì họ cũng có cúng thần và tổ tiên. Bên cạnh đó, họ còn mời mời bà con họ hàng đến múa hát, ăn uống, chung vui cùng. Thêm vào đó, họ còn tổ chức cúng cơm.
Người Tày thì hay cúng một bát nước với bông lúa đẹp nhất bên trong với hi vọng mùa màng bội thu. Còn đối với người Thái thì mâm cơm có 2 con gà trống, 1 con gà mái, lươn, ếch, nhái, rượu, cơm,…
Mâm cúng ngày Tết Thường Tân
Bánh bột lọc
Bánh bột lọc
Một món rất ngon được nhiều người yêu thích và chọn để cúng vào ngày Tết Thường Tân là bánh bột lọc nhân tôm thịt. Bánh này có vị ngọt từ tôm và vị đậm đà từ thịt đặt cạnh cùng nước mắm pha ít đường và ớt thì cực kỳ bắt mắt cho mâm cúng.
Cơm lam ống tre
Cơm lam ống tre
Cơm là món làm từ gạo, từ tinh hoa của đất trời nhưng đối với cơm lam thì mang mùi vị thơm ngon hơn. Đó là vị thơm lừng của hạt gạo pha với mùi hương của ống tre, hạt cơm sẽ ngọt hơn, dẻo và bùi cùng với lớp muối vừng mặn mặn cực kỳ ngon miệng. Món này rất thích hợp để bày lên mâm cúng vào dịp Tết Thường Tân.
Bánh đúc lạc
Bánh đúc lạc
Loại bánh đúc lạc khá dễ làm, có nguyên liệu là từ bột gạo lọc, đậu phộng. Khi ăn sẽ có vị bùi bùi và thơm ngon. Bánh đúc lạc đặt trên mâm cúng vào ngày này thì cực kỳ đẹp mắt và hợp lý.
Gà nướng đất sét
Gà nướng đất sét
Một món khá đặc biệt bởi cách nướng đất sét mới lạ, món này thì thịt gà sẽ chín mềm, thơm mùi khói bếp, gà bên ngoài sẽ vàng ươm. Vì thế khi đặt trưng bày lên mâm cúng thì không còn gì đẹp bằng.
Rượu táo mèo
Rượu táo mèo
Loại rượu này thì quen thuộc với người dân Tây Bắc rất nhiều. Đó là quả táo mèo được ngâm cùng rượu thơm, vị siêu đậm đà và không phải loại rượu nào cũng có thể sánh được. Vì là một loại rượu ngon nên khi có dịp quan trọng hoặc đặc biệt mới đặt lên mâm cúng.
Bánh giầy
Bánh giầy
Bánh giầy được xem là món phổ biến vào dịp Tết Thường Tân, món này được làm từ hạt gạo nên có thể được xem là tinh hoa của đất trời. Bánh có màu trắng tinh khiết, ăn vào thì rất dẻo và thơm.
Chè kho
Chè kho
Là một trong những món ăn làm từ đậu xanh rất ngon và thơm, chè kho thường xuất hiện trên mâm cúng của các gia đình người Việt. Với bản chất là làm từ đậu xanh nên món ăn này vô cùng dân dã và dễ làm.
