Tết Đoan Ngọ còn gọi là Tết diệt sâu bọ, hằng năm rơi vào ngày mùng 5/5 Âm lịch. Là ngày thể hiện mong muốn xua tan xui xẻo, đón nhận may mắn.
Tết Đoan Ngọ là một ngày lễ rất đặc biệt và được nhiều người coi trọng. Vào ngày Tết đoan ngọ, thường diễn ra nhiều phong tục tập quán tốt đẹp, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Cùng tìm hiểu thêm về ngày Tết đặc biệt này cũng như ngày diễn ra trong năm 2022 nhé!
Tết Đoan Ngọ là gì?
Tết Đoan Ngọ là một trong những lễ Tết lớn của nước ta
Tết Đoan Ngọ là một trong những lễ Tết lớn của nước ta, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, hay còn gọi là Tết Đoan Dương hoặc Tết Giết sâu bọ. Theo quan niệm người xưa vào ngày này thì sâu bọ, giun, sán,… bên trong hệ tiêu hoá sinh sôi phát triển nguy hại cho sức khoẻ vì vậy cần tiêu diệt chúng.
Đây được xem là một trong những ngày lễ truyền thống mang ý nghĩa văn hóa phong phú. Nó có mặt không chỉ ở riêng Việt Nam hay Trung Quốc mà còn có mặt ở Triều Tiên, Hàn Quốc. Đó là lý do, Tết Đoan ngọ thực chất là một phong tục lễ tết Á Đông gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm.
Ngoài ra, tại Việt Nam có một truyền thuyết đã được lưu truyền về ngày Tết Đoan Ngọ. Ngày xưa, có một ông lão với danh xưng là Đôi Truân đã giúp cho nông dân giải được nạn sâu bọ trong vụ mùa bằng cách lập một đàn cúng đơn giản gồm có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục, trong nháy mắt sâu bọ đã đi mất. Về sau, ông dặn dân chúng hằng năm đúng ngày này cứ làm theo những gì ông đã dặn, sâu bọ sẽ đi hết.
Để tưởng nhớ, dân chúng đã đặt ngày Tết Đoan ngọ là ngày “Tết diệt sâu bọ” và đây cũng là dịp để thờ cúng tổ tiên được lưu truyền tới ngày nay. Mặt khác, gọi Tết Đoàn Ngọ là “Tết giết sâu bọ” vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Lễ cúng như một cách để diệt trừ” sâu bọ”, xua đuổi hết bệnh tật…
Bên cạnh việc trừ trùng phòng bệnh, người dân còn quan niệm rằng việc dân trái cây, phẩm vật cúng tổ tiên vào ngày này còn với mục đích để cầu mong một mùa bội thu.
Năm 2022, Tết đoan ngọ ngày 5/5 âm lịch sẽ rơi vào thứ Hai ngày 3/6/2022
Tết đoan ngọ ngày 5/5 âm lịch sẽ rơi vào thứ Hai ngày 3/6/2022
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ chuẩn ba miền
Theo truyền thống, mâm cúng dâng lên lễ gia tiên vào ngày Tết Đoan Ngọ gồm các loại trái cây như vải, mận; rượu nếp, bánh gio (bánh ú tro, bánh tro)… Ngoài ra gia chủ còn cần chuẩn bị hương, hoa, vàng mã và cũng tùy vào văn hóa, phong tục của từng vùng miền mà mâm cúng còn có thêm thịt vịt, chè trôi nước nữa.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc
Rượu nếp cũng là món ăn đặc sắc trong ngày này, người xưa tin rằng, rượu nếp có khả năng tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể, khiến chúng không thể gây hại trong cơ thể con người nữa.
Đặc biệt tại miền Bắc, món cơm rượu nếp cái hoa vàng bởi không phải nơi đâu cũng có và được ngon như ở miền Bắc, do đó đây là món phải có trong mâm cúng ở miền Bắc. Ngoài ra, ở một số nơi còn có thêm cơm rượu nếp cẩm.
Bánh tro là một loại bánh làm từ gạo nếp đã được ngâm trong nước tro, gói trong lá chuối. Đây là loại bánh dễ ăn, dễ tiêu, mùi vị rất ngon khi ăn cùng với đường hoặc mật. Theo cha ông ta, gạo nếp khi luộc trong lá sẽ hấp thu các đặc tính cây cỏ, giúp giải nhiệt, tiêu bệnh trong cơ thể.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung
Ngoài những loại đồ cúng phải có, ở mâm cúng miền Trung có thêm một số món khác như:
Cơm rượu.
Cơm rượu ở miền Trung được lên men bằng cách cổ truyền, có dạng miếng nhỏ vuông vức, chín mềm từ trong ngoài.
Thịt vịt
Sở dĩ miền Trung ưa chuộng thịt vịt hơn bởi người ta tin rằng thịt vịt có công dụng làm mát, giải nhiệt cho cơ thể, bổ máu và giúp tiêu hóa tốt hơn. Ngoài ra, đây cũng là thời điểm thịt vịt ngon và béo nhất.
Chè kê
Tuy không phải phổ biến với tất cả tỉnh miền Trung, chè kê lại rất được ưa chuộng xuất hiện trong mâm cúng tết Đoan ngọ của Quảng Nam. Chè kê được nấu bằng hạt kê đến khi mềm nhờ, khi ăn rất ngọt và dẻo thơm.
Chè kê thường có trong mâm cúng Tết đoan ngọ miền Trung
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam
Mâm cúng Tết đoan ngọ miền Nam ngoài những loại quen thuộc còn có nhiều món khác như:
Cơm rượu
Vẫn là cơm rượu nhưng ở miền Nam, cơm rượu được vo thành viên tròn và thêm nước đường vào, ăn giống như xôi chè ở miền Bắc.
Bánh ú Bá Trạng
Món này tương tự bánh tro nhưng to hơn, được làm từ gạo nếp nhồi thêm nhân, sau đó đi luộc hoặc hấp. Bánh ú Bá Trạng có thể gói bằng lá sen, lá chuối,… và mỗi loại lá sẽ cho bánh một hương vị khác nhau.
Chè trôi nước
Chè trôi nước ở miền Nam là những viên to tròn làm từ bột nếp trắng với nhân đậu xanh bùi bùi. Trong miền Nam, chè sẽ được ăn cùng nước đường và nước cốt dừa với ý nghĩa sẽ có khả năng diệt sâu bọ tốt.
Ở miền Nam, các gia đình thường chọn mua vải thiều quả đẹp, nhiều lá để trưng trên mâm cúng sẽ đẹp hơn.
Chè trôi nước có mặt trong mâm cúng Tết Đoan ngọ miền Nam
Văn khấn Tết Đoan Ngọ trong nhà
Người cúng đốt 9 ngọn nến, thắp 9 nén nhang, quỳ lạy 9 lạy và khấn:
Văn khấn Tết Đoan Ngọ trong nhà
Văn khấn Tết Đoan Ngọ ngoài trời
Thắp 9 ngọn nến, 9 nén nhang và đọc kinh:
Quỳ xuống lễ 9 lễ. Văn khấn rằng:
Sau khi đọc xong văn khấn thì lại quỳ lễ 9 lần.
Văn khấn Tết Đoan Ngọ ngoài trời
Văn khấn Tết Đoan Ngọ theo văn khấn cổ truyền Việt Nam
Hôm nay là ngày Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án.
Văn khấn Tết Đoan Ngọ theo văn khấn cổ truyền Việt Nam
Văn khấn lễ gia tiên
Văn khấn lễ gia tiên
Văn khấn cầu xin Ngọc Hoàng Đại Đế và Thần Tiên
Văn khấn cầu xin Ngọc Hoàng Đại Đế và Thần Tiên
Lưu ý khi cúng Tết Đoan Ngọ
Lưu ý khi cúng Tết Đoan Ngọ
Lễ cúng đoan ngọ nên diễn ra vào giờ chính ngọ (12 giờ trưa) ngày 5/5 âm lịch.
Trong ngày 5/5 không nên để giày dép lộn xộn vì dễ dẫn dụ tà khí vào nhà.
Trong ngày này không nên mua các vật phẩm có hình thù kì quái, tránh dừng chân ở những nơi u ám như nhà hoàng, miếu đình hoang, không nên đánh rơi tiền…
Không nên làm rơi tiền bạc hay ví trong Tết Đoan Ngọ vì chẳng khác gì bạn để rơi mất tài lộc, tài vận ắt đi xuống.
Theo phong thủy, không nên chọn phòng đầu tiên hoặc cuối cùng ở hành lang khi ở khách sạn, nhà nghỉ vì có vị trí dễ hút nguồn năng lượng tiêu cực, không tốt cho sức khỏe.
Các câu hỏi thường gặp về cúng Tết Đoan Ngọ
Giờ đẹp để cúng Tết Đoan Ngọ là mấy giờ?
Tết Đoan Ngọ ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch là ngày Ất Hợi. Có 2 khung giờ để cúng là vào giờ Ngọ (11 giờ – 13 giờ) đây được xem là giờ đẹp và chuẩn nhất. Tuy nhiên, nếu các gia đình không sắp xếp được thời gian, có thể dâng lễ cúng vào 7 giờ – 9 giờ sáng, đây đều là 2 khung giờ hoàng đạo, thích hợp để tiến hành những nghi lễ cúng bái tâm linh.
Những loại trái cây nào thường thấy khi cúng Tết Đoan Ngọ?
Thời điểm Tết Đoan ngọ cũng là lúc vào vụ mùa của các loại trái cây như: vải, mận hậu, dưa hấu và chôm chôm. Do đó, những loại trái cây thường xuất hiện trong mâm cúng Tết Đoan ngọ.
Giờ cúng Tết Đoan ngọ tốt nhất là từ 11 – 13h
Kinh nghiệm hay Đồ Cúng Thiên Phúc
